Verdwijnende aarde

Kamtsjakta is een schiereiland dat zich vanaf de kust van Oost – Siberië uitstrekt over een lengte van 1250 kilometer. De grillige rotskust grenzend aan de Stille Oceaan kent talloze kleine en grote baaien. Typerend zijn de vele vulkanen - waarvan dertig actief - en de ongerepte natuur met dichte bossen en uitgestrekte toendra’s.

Er wonen ca. 360.000 mensen, waarvan het merendeel in de hoofdstad Petropavlovsk. Na Tweede Wereldoorlog was Kamtsjakta tot 1989 een Russische, militaire zone. Tegenwoordig staat het bekend om zijn bijzondere flora en fauna. Het (natuur-) toerisme ontwikkelt zich langzaam. In oktober 2020 werden verschillende stranden getroffen door een ‘onverklaarbare’ ecologische ramp.

Verdwijnende aarde het ‘zo goed als perfecte’ debuut van de Amerikaanse Julia Phillips speelt zich af op dit schiereiland. Ik had er nog nooit van gehoord. Dat zoeken we op! Naar aanleiding van de tekst en nog uitgebreider toen ik dit prachtige boek uitgelezen had.

Marina Aleksandrovna is journalist en de alleenstaande moeder van Aljona (11) en de drie jaar jongere Sofia. De meisjes zijn door haar werk op elkaar aangewezen en erg zelfstandig. Op een zomerse dag in augustus vermaken de zusjes zich op het strand langs een kleine baai.

“Sofia stond bij de rand van het water met haar sandalen uit. De baai sloop naderbij en slokte haar tenen op. Grijs zout water over lichte huid. ‘Niet verder gaan,’ zei Aljona. Het water week terug. Aljona kon de kiezels onder de curven van Sofia’s voetholten zien, de veeg grind, door kleine golfjes achtergelaten.”

Een idyllische situatie. Ze zijn alleen, zoals zo vaak. Straks komt hun moeder weer thuis en vertellen ze elkaar hun verhalen. In de zomervakantie maakten de zusjes een bustochtje naar de dierentuin. Een enkele keer mogen zij naar de bioscoop, maar meestal zijn ze gewoon buiten.

Ver weg in de baai scharrelt een man bij de waterlijn, waaraan ze verder geen aandacht besteden. Ze spelen, fantaseren en vergeten bijna dat het tijd wordt om op weg naar huis te gaan.

“Twee meter verderop zat de man die ze eerder langs het water had zien lopen. Op het pad met zijn benen recht voor zich uit. Zijn rug was gebogen. Van een afstand had hij volwassen geleken maar nu ze hem beter zag, leek hij meer een opgeschoten tiener: pafferige wangen, zongebleekte wenkbrauwen, gelig haar dat van achteren piekte als de stekels van een egel.”

Hij vraagt de meisjes of ze hem kunnen helpen, want hij is door zijn enkel gegaan. Zijn auto staat vlakbij. Kleine moeite. En ach, ze hoeven natuurlijk niet met de bus terug naar huis. Hij brengt ze wel…

Aljona en Sofia komen die middag niet meer thuis. Ze zijn van de aardbodem verdwenen, maar een getuige heeft gezien dat ze bij een onbekende man in een glanzende, zwarte auto zijn gestapt. De politie wordt ingeschakeld, maar het onderzoek, dat maanden in beslag gaat nemen, levert uiteindelijk niets op.

Tot zover lijkt het een gemiddelde thriller, maar dat is het absoluut niet. Het schiereiland, de hechte gemeenschap, hun tradities, gewoonten en de overweldigende natuur zijn door Julia Phillips imponerend met elkaar verweven. Per hoofdstuk, genoemd na de twaalf maanden van het jaar, maken we kennis met levensechte personages, die op een of andere manier bij de tragische verdwijning zijn betrokken: een getuige, een inspecteur, een directrice, een onderzoekster en boeiende figuranten.

“Een feit: statistisch gezien was de kans dat haar dochters nu nog zouden worden gevonden oneindig klein. Waar ze ook naartoe waren gegaan, ze zouden daarvoor altijd blijven, hoeveel opsporingspatrouilles er ook werden georganiseerd en hoeveel smeekbeden er ook op de voorpagina’s verschenen. Marina was niet achterlijk.”

Verdwijnende aarde is een krachtige, verrassende roman vol empathie en verbeelding, over ingewikkelde banden tussen familie en gemeenschap in onbekend deel van Rusland.