Suikerbastaard

Iemand met een onduidelijk beroep of vreemde activiteiten werd door mijn vader vroeger gekwalificeerd met de term ‘aanpikkelateur’. Een leven lang verkeerde ik in de veronderstelling dat hij dat zelf had bedacht, totdat ik in Suikerbastaard van Jaap Scholten ontdekte, dat het met slechts één letter verschil, wel degelijk een bestaand beroep is, namelijk aanpikkerateur, een van de vele functies in een staalfabriek. Weer wat geleerd!

Jaap Scholten is een Nederlandse schrijver die al jaren in Hongarije woont, merendeels op het platteland. Zijn familie speelt een belangrijke rol in zijn romans. Van vaderszijde betreft het Twentse textielfabrikanten en moeder is een telg uit het befaamde machine- en staalfabrikantengeslacht Stork. Een prachtig decor voor bijzondere literatuur. Kameraad Baron werd onderscheiden met de Libris Geschiedenis Prijs 2011.

Zijn nieuwe, vuistdikke roman Suikerbastaard gaat over de belevenissen van tientallen Twentse jongens die in de vijftiger en zestiger jaren naar het Abessinië (Ethiopië) van keizer Haile Selassie afreisden om daar suikerfabrieken uit de grond te stampen. Een onbekende, exotische wereld, waar Scholten als jongetje van acht met zijn grootvader heeft rondgetrokken. De basis voor een wervelend verhaal.

Zijn literaire alter ego Frederik Spengler raakt ontroerd door de oproep een zwarte man die in het tv-programma Spoorloos beweert familie te zijn. Een bastaardkind van zijn grootvader? De onaangenaam verraste familie wil hier niets van weten en neemt direct juridische stappen. Een DNA-onderzoek moet aantonen dat die man een bedrieger is. Frederik wil hem ontmoeten en vertrekt naar Ethiopië waar hij heimelijk heeft afgesproken met Mila zijn jeugdliefde, die op zoek blijkt naar haar vader.

“Ik vertel Eyerusalem dat ik op zoek ben naar sporen van opa en de mogelijkheid van een Ethiopische oom. Ze lacht. ‘In Ethiopië is het een grote schande ongetrouwd kinderen te krijgen. Maar het komt heel veel voor. Op het platteland zijn nog altijd veel gearrangeerde huwelijken. Vanaf je twaalfde kun je trouwen. Voorheen werden meisjes al op hun achtste naar de schoonfamilie gestuurd’.”

Het verhaal is opgebouwd rond drie karakters: Balthazar, de grootvader, Marinus een Twentse fabrieksarbeider en Mila. Centraal staat de opkomst en teloorgang van de suikerfabrieken. Ware feiten (ondersteund door zwart/wit foto’s) en fictie zijn door Scholten geraffineerd met elkaar vervlochten. Het leest als een spannende avonturenroman. Alweer zo’n schitterend boek dat je lang bijblijft. Aanrader!