Stad der nevelen

De verteller in De Schaduw van de wind  (2005) heet net als ik Daniel en is bovendien ook de zoon van een boekhandelaar. De eerste zinnen dompelden mij direct onder in de sinistere en mysterieuze sfeer van Barcelona in de eerste helft van de vorige eeuw. De foto op de omslag versterkte mijn gevoel.

Op een dag wordt Daniel door zijn vader ingewijd in een groot geheim.                                                                          Het begin van een duizelingwekkend avontuur dat zich uitstrekt over het vierluik van vier vuistdikke boeken. Een ongelooflijk knappe, literaire prestatie van de Spaanse auteur Carlos Ruiz Zafón, die in 2020 op 55-jarige leeftijd overleed.

“Nog steeds herinner ik mij de ochtend dat mijn vader mij voor het eerst meenam naar het Kerkhof der Vergeten Boeken. De eerste dagen van de zomer van 1945 regen zich aaneen en we wandelden door de straten van een Barcelona gevangen onder een asgrauwe hemel, met een waterig zonnetje dat over de Rambla de Santa Monica stroomde als een guirlande van vloeibaar koper.”

De toon is gezet. We maken kennis met de bloemrijke en barokke stijl van een buitengewoon creatieve geest. Zafón verwerkt spelenderwijs uiteenlopende onderwerpen in zijn verhalen. Er zijn schrijvers die zich beperken en hun teksten het liefst zo kaal mogelijk houden. De meeslepende kracht van Zafón schuilt echter in de tegenovergestelde benadering.

Postuum verscheen dit jaar Stad der nevelen, verhalen bij Het Kerkhof der Vergeten Boeken. Ergens diep onder de Catalaanse hoofdstad is die mysterieuze plek, ‘waar boeken wachten om hun ziel door te geven aan hun lezer’. Tijdens een korte vakantie in Barcelona las ik het eerste deel voor de tweede keer en zocht naar de plaatsen die erin worden beschreven, want die bestaan echt. Zelfs de boekwinkel van Daniels’ vader. In mijn verbeelding ligt het ‘Kerkhof’ onder het Picasso Museum.

Met Zafón allerlaatste werk duiken we opnieuw onder in zijn magisch universum. In deze verhalenbundel beloont hij zijn trouwe lezers met een verdere uitdieping van het vierluik. We worden opnieuw we meegesleurd in de wereld van vervloekte schrijvers, visionaire architecten, verborgen identiteiten en spookachtige gebouwen. Eindelijk wordt de oorsprong van het ‘Kerkhof’ prijsgegeven.

Het indrukwekkende verhaal De vorst van de Parnassus’ gaat over de beroemde Spaanse schrijver Cervantes, schepper van Don Quichot. Er is maar weinig over diens leven bekend. Wanneer is hij overleden en waar ligt hij begraven, Madrid of Barcelona? Zafón verplaatst zich in deze verwante ziel en brengt hem tot leven.

“Weinig weten de geleerden van de omstandigheden rond don Miguel de Cervantes’ aankomst in de stad Barcelona. Zij die in degelijke materie zijn ingevoerd, vertellen dat er vele noden aan dit moment in Cervantes’leven waren voorafgegaan en dat er hem nog vele wachtten, van een strijd van onrechtvaardige veroordelingen en gevangenisstraffen, tot mogelijk verlies van een hand in een gevecht (…).”

Vertaler en uitgever Nelleke Geel verzorgde de Nederlandse editie van Zafóns boeken. Haar prachtige vertalingen hebben zeker bijgedragen aan het succes in ons land. Special voor deze editie is er verrassend, hedendaags werk van de overleden auteur opgenomen. Het bewijst dat hij een vakman is en ook andere stijlen beheerst. Schrijven is immers een ambacht. Grote talenten verheffen het tot literatuur en kunst. Het extraatje is getiteld Inferno, persoonlijke verhalen over 9/11.

“Hij heet Chuck Allen, maar zou net zou kunnen heten als u of ik. Die ochtend, die velen later zouden beschrijven als de stralendste en lichtste die men zich lang in de luchten boven New York herinnerde, bevindt Allen zich in zijn kantoor op de 83^e verdieping van de North Tower van het World Trade Center. Zijn horloge geeft 8 uur 43 aan, wanneer Allen opkijkt uit zijn raam en een groeiende stip waarneemt ter hoogte van de George Washingtonbrug (…).”