De vlakte

 De overgang naar De vlakte van Gerald Murnane bleek enorm. Deze roman uit 1982 van de inmiddels tachtigjarige Australische auteur wilde ik naar aanleiding van de enthousiaste columns van Wim Boevink in Trouw absoluut lezen. De geciteerde tekstfragmenten en de beknopte levensbeschrijving waren veelbelovend.

Murnane heeft vijftien boeken op zijn naam staan, waarvan alleen De Vlakte in het Nederlands is vertaald. In ‘beperkte’ kring geniet hij internationale faam. ‘De grootste auteur in het Engelse taalgebied’. Toch hebben heel veel mensen nog nooit van hem gehoord. De toegevoegde briefwisseling van een fan met Murnane verheldert diens motivatie en vakmanschap.

De basis van de roman is eenvoudig. Een jonge cineast arriveert op de Australische vlakte in de hoop daar een film te kunnen maken over de vreemde en rijke cultuur van de bewoners. Hij gaat minutieus te werk. Een landeigenaar biedt hem onderdak in zijn kolossale landhuis met veel kamers, beeldende kunst en een zeer uitgebreide bibliotheek.

De filmer is de verteller, die in zijn beschouwingen werkelijkheid, dromen en fantasie moeiteloos met elkaar vervlecht. Hij tracht de geheimen van de karakteristieke plainsmen – de bewoners van de vlakte - en hun geschiedenis te doorgronden. Zo werkt hij jarenlang aan het scenario van een film waarvan het ongewis blijft of die er ooit zal komen.

Het taalgebruik is vaak complex. Regelmatig las ik passages opnieuw om ze beter te begrijpen of vanwege de aparte compositie. Een nieuwe, onvergelijkbare leeservaring. Een ‘lekkere’ thriller is vaak niet meer dan een snelle hap. Murnane blijkt een literaire, drie sterren kok, die iets heel bijzonders aan mijn smaak heeft toegevoegd.

‘Het leek alsof iedere plainsman zich wilde voordoen als de enige bewoner van een gebied dat alleen hij kon duiden. En ook wanneer een man over zijn persoonlijke vlakte sprak, leek hij zijn woorden te kiezen alsof zelfs de eenvoudigste daarvan niet tot een gedeeld vocabulaire behoorden maar hun betekenis ontleende aan de wijze waarop de spreker ze gebruikte.’