De jongen die met wolken speelde

Deze keer vraag ik uw aandacht voor vier boeken, die op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen hebben. Twee titels over de Tweede Wereldoorlog, een over mantelzorg en als afsluiter de onweerstaanbare humor van Herman Finkers. Trefwoorden: avontuur, angst, gruwel, ontroering en ontspanning.

De Italiaanse schrijver Franco Faggiani debuteerde in 2018 succesvol met Tussen twee werelden een prachtige roman over vriendschap. Ook in De jongen die met wolken speelde is dit een belangrijk thema. De gepensioneerde archeoloog Filippo Cavalcanti krijgt in 1944 opdracht om een aantal kostbare kunstwerken naar Duitsland te verschepen.

Hij gruwt van deze ‘diefstal’. Bij toeval ontmoet hij Quintino een jonge, slimme scharrelaar. Ze besluiten in een opwelling om de kunstschatten naar Rome te smokkelen. Hiermee begint hun avontuurlijke tocht langs de Apennijnen van het noorden naar het zuiden van Italië. Ze verblijven in afgelegen kloosters, zien de rampzalige gevolgen van de oorlog en ontmoeten bijzondere mensen. Tussen Cavalcanti en zijn assistent groeit langzaam een bijzondere band.

De jongen die met wolken speelde – Franco Faggiani | Signatuur, paperback 284 blz. € 20,99

Wij Duitsers van de Schots schrijver Alexander Starritt is een keiharde, vaak gruwelijke roman over de belevenissen van een groepje Duitse soldaten op de vlucht voor het Russische leger. De oorlog is gekanteld en zij willen naar huis. Het verhaal wordt verteld in de vorm van een lange brief, die de jonge Schot Callum van zijn Duitse opa na diens overlijden heeft ontvangen.

Telkens wanneer Callum aan hem vroeg wat zijn grootvader in de Tweede Wereldoorlog oorlog deed, kreeg hij geen antwoord. Die brief heldert alles onbarmhartig op. Zonder enige terughoudendheid vertelt zijn ‘foute’ opa over zijn laatste dagen aan het oostfront. Hij schrijft over zijn leven te midden van verschrikkingen en chaos. Maar ook over de moed om in leven te blijven.

Callum wordt pijnlijk getroffen door de gruwelijke gebeurtenissen en kan die niet rijmen met de beschaafde man die hij bewonderde. De kern van dit aangrijpende boek zijn de vragen over schuld, schaamte en verantwoordelijkheid. Relevant tot op de dag van vandaag. Het heeft op mij veel indruk gemaakt.

“Maar diep vanbinnen weten wij Duitsers – net als de Polen, de Oekraïners, de Joden en de Russen – dat de oorlog in het oosten de echte oorlog was: rauw, meedogenloos, niet gebonden aan wetten, niet gematigd door compassie, een zaak van pure haat en vernietiging.”